پهنه‌بندی توزیع فضایی جمعیت شهری به روش درونیابی سطحی با استفاده از سیستم‌های اطلاعات مکانی تصویر مبنا- منطقه مورد مطالعه: شهر تهران

آگاهی از مشخصات جمعیتی یک شهر از نیازهای اولیه تصمیم‌گیرندگان شهری می‌باشد. این در حالی است که داده‌های جمعیتی عموماً در بازه‌های زمانی بلند مدت از قبیل ده یا پنج ساله تهیه و یا بازبینی می‌شوند. در این فاصله زمانی، جمعیت با اعمال تخمین‌های غیر شهودی و تقریبی از قبیل نرخ متوسط مهاجرت و یا داده‌های آماری دقیق‌تری چون زاد و ولد تخمین زده می‌شود. در کنار نادقیق بودن نتایج تخمین‌های جمعیتی نکته مهم عدم امکان استفاده از آنها برای ارائه برآوردی از پراکندگی جمعیت می‌باشد. این تحقیق با احساس نیاز به بهبود تخمین جمعیت و بالاخص تعیین پراکندگی جمعیت در محیط‌های شهری به ارائه روشی مبتنی بر بکارگیری داده‌های مکانی پرداخته است. فرضیه تحقیق عبارتست از اینکه عامل مکان در قالب کاربری اراضی و تراکم و پراکندگی جمعیت دارای ارتباط مشخصی با یکدیگر می‌باشند. در صورت مشخص بودن ارتباط مزبور و وجود تخمین‌های دقیق‌تر و عینی‌تری از تغییرات کاربری اراضی، می‌توان این تغییرات را در تراکم و پراکندگی جمعیت تصویر نمود. نتیجه این فرآیند افزودن فاکتوری عینی و قابل اطمینان در تخمین جمعیت است که می‌تواند سبب بهبود روش‌های تخمینی موجود گردد. در این تحقیق چند ارتباط اصلی میان کاربری اراضی و جمعیت از قبیل سکونت، تمایل به زندگی در مجاورت یکدیگر و همچنین توزیع پیوسته جمعیت در حوزه مکانی معرفی شده‌اند. این ارتباط‌ها با استفاده از روش تخمین و حداکثرسازی در محیط محاسباتی یک سیستم اطلاعات مکانی تصویر مبنا پیاده‌سازی شده‌اند تا شبیه‌سازی از جمعیت و پراکندگی آن در شهری مانند تهران حاصل گردد. روش تخمین و حداکثرسازی در این تحقیق به عنوان نوعی از درونیابی سطحی بکار گرفته شده است. داده‌های کاربری اراضی مورد نیاز نیز از تصاویر ماهواره‌ای IRS-D مربوط به تاریخ‌های 06/03/2012 و 26/10/2013 استخراج شده است. نتایج حاصل برآورد مناسبی از جمعیت و پراکندگی آن را در منطقه مورد مطالعه خاطر نشان می‌سازد.